BMD üyesi her üç markadan ikisi kira yüzünden mülk sahibi ile mahkemelik
Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) Başkanı Sinan Öncel: “Markalarımızın enerjisini tüketen fahiş kira artışları Borçlar Kanunu’ndaki düzenleme gözden geçirilmeden çözülemez. Aksi takdirde bu kriz hem enflasyonla mücadeleyi hem de markalı perakendeyi zora sokmaya devam edecek.”
Fahiş kira artışları, Türkiye’deki markalı perakende sektöründe adeta bir krize dönüşmüş durumda. 518 markayı çatısı altında bulunduran ve gıda dışı perakende sektörünün en güçlü temsilcilerinden olan BMD’nin verilerine göre, dernek üyesi her üç markadan ikisi kira yüzünden mülk sahibiyle mahkemelik durumda. Derneğin Mayıs ayında gerçekleştirdiği anket, sektörün giderek derinleşen bu soruna acil çözüm beklediğini gözler önüne serdi.
%64’ü mahkemelik: Sebep, fahiş kira artışları
BMD Başkanı Sinan Öncel, konuyla ilgili yaptığı açıklamada, kira krizinin geldiği noktayı gözler önüne serdi. Mayıs ayı anketi sonuçlarını paylaşan Öncel, “Anketimize katılan üyelerimizin yüzde 64’ü, yani her üç üyemizden ikisi, kira artışları nedeniyle mülk sahipleriyle mahkemelik olmuş durumda. Üstelik bu markalar, yasal sınırlar dahilinde yıllık TÜFE ortalaması düzeyinde artış yapmış olmalarına rağmen dava açılıyor” dedi.
On yıldır uzayan kontratlarda mülk sahiplerinin yüzde 600’e kadar kira artışı talep ettiğini belirten Öncel, bu durumun sürdürülemez olduğunu vurguladı: “Bu fahiş taleplerle mücadele edebilmek için 2012 yılında Borçlar Kanunu’na eklenen ve işverene ‘sebepsiz fesih’ hakkı tanıyan düzenlemenin yeniden gözden geçirilmesi gerekiyor. Yasa değişikliği yönündeki beklentilerimizi defalarca Hazine ve Maliye Bakanımıza ilettik. Umuyoruz ki bu çağrımız karşılıksız kalmaz.”
Sektör enflasyonla mücadelede yük haline gelmekten endişeli
Öncel, çözüm bulunmadığı takdirde kira krizinin sadece sektörün değil, ülke ekonomisinin genelini etkileyen enflasyonla mücadele sürecine de zarar vereceğini ifade etti: “Bu tür adaletsiz kira talepleri hem sektörü tüketiyor hem de fiyat istikrarına darbe vuruyor. Markalı perakende üretim, lojistik ve satış zincirinin temel taşı. Bu denli baskı altında kalan bir yapı sağlıklı işleyemez.”
Mayıs’ta Anneler Günü ve kampanyalar satışları artırdı, ancak kârdan feragat edildi
BMD Başkanı Sinan Öncel, aynı açıklamada markalı perakendenin Mayıs ayı performansına da değindi. Özellikle Anneler Günü ve düzenlenen indirim kampanyalarının etkisiyle satış adetlerinde ve ciroda artış yaşandığını belirten Öncel, şu değerlendirmeyi yaptı:
“Anketimize katılan markalarımızın yüzde 86’sı Nisan ayına göre adet satışlarının arttığını belirtti. Aynı dönemde cirosunu artıran markaların oranı ise yüzde 91. Özellikle ayakkabı ve kozmetik kategorilerinde yüzde 100’lük artış yaşandı. Hazır giyimde bu oran yüzde 90, yemek kategorisinde ise yüzde 67 düzeyinde gerçekleşti. Bu tablo Merkez Bankası verileriyle de örtüşüyor.”
Öncel, kredi kartı harcamalarının da sektörel olarak dikkat çekici biçimde arttığına dikkat çekerek şunları söyledi:
“Mayıs ayında hazır giyim ve ayakkabı harcamaları yüzde 43,7 artışla 142,9 milyar liraya yükseldi. Sağlık ve kozmetikte yüzde 39,3 artışla 78,3 milyar liraya, yemek kategorisinde ise yüzde 29,9 artışla 124,7 milyar liraya ulaşıldı. İşlem adedi olarak da tüm sektörlerde yüzde 30’un üzerinde artış var.”
Ancak Öncel, bu büyümenin arkasındaki kırılgan zemine de dikkat çekti: “Markalar, yüksek faiz nedeniyle finansmana erişimde zorlanıyor. Bu yüzden nakit akışını sağlamak adına kârlılığı ikinci plana atarak yoğun kampanyalarla günü kurtarmaya çalışıyorlar. Bu sağlıklı ve sürdürülebilir bir strateji değil. Bir an önce perakende ticareti olağan akışına döndürecek ekonomik politikaların uygulanması gerekiyor.”
Sonuç: Hem hukukî hem ekonomik reform şart
BMD’nin uyarıları, sadece sektörün değil, ülke ekonomisinin geneline dair bir alarm niteliği taşıyor. Markalı perakende sektörünün ayakta kalabilmesi ve sürdürülebilir bir yapıya kavuşabilmesi için hem kira artışlarına karşı hukukî düzenleme hem de ekonomik teşvik politikalarının hızla devreye alınması gerektiği açıkça ortaya konmuş durumda.
